I. Kompleksowy projekt adaptacji lasów i leśnictwa do zmian klimatu - mała retencja oraz przeciwdziałanie erozji wodnej na terenach górskich.

Planowany okres realizacji: 2016 – 2022 rok

Beneficjent: Państwowe Gospodarstwo Leśne Lasy Państwowe

Celem projektu jest wzmocnienie odporności na zagrożenia związane ze zmianami klimatu w górskich ekosystemach leśnych. Podjęte działania będą ukierunkowane na zapobieganie powstawaniu lub minimalizację negatywnych skutków zjawisk naturalnych takich jak: niszczące działanie wód wezbraniowych, powodzie i podtopienia, susza i pożary.

Cel główny projektu zostanie osiągnięty poprzez realizację kompleksowych działań dotyczących zabezpieczenia lasów przed kluczowymi zagrożeniami związanymi ze zmianami klimatycznymi. Obejmują one rozwój systemów małej retencji oraz przeciwdziałanie nadmiernej erozji wodnej na terenach górskich.

Cele uzupełniające:

• odbudowa cennych ekosystemów naturalnych, a tym samym pozytywny wpływ na ochronę różnorodności biologicznej;
• ocena skutków przyrodniczych wykonywanych zadań realizowana poprzez prowadzenie monitoringu porealizacyjnego wybranych zadań adaptacyjnych. Monitoring będzie obejmował również kontynuację monitoringu wykonaneg w ramach projektu małej retencji górskiej zrealizowanego w ramach POIiŚ 2007 – 2013, co pozwoli na uzyskanie cennych danych z wielolecia.

Nadleśnictwa zaangażowane w realizację projektu będą realizować inwestycje związane z:

• budową, przebudową lub odbudową zbiorników małej retencji i zbiorników suchych;
• budową, przebudową lub odbudową małych urządzeń piętrzących (zastawki, małe progi, przetamowania) na kanałach i rowach w celu spowolnienia odpływu wód powierzchniowych, przywracania funkcji obszarów mokradłowych i ich ochrony oraz odtwarzanie terenów zalewowych;
• przebudową i rozbiórką obiektów hydrotechnicznych niedostosowanych do wód wezbraniowych (mostów, przepustów, brodów);
• zabudową przeciwerozyjną dróg, szlaków zrywkowych oraz zabezpieczenie obiektów infrastruktury leśnej przed skutkami nadmiernej erozji wodnej związanej z gwałtownymi opadami i spływami wód (m.in. wodospusty, płotki drewniane, kaszyce, narzut kamienny).

Projekt wykorzystuje kompleksowe zabiegi łączące przyjazne środowisku metody przyrodnicze i techniczne. Planowane są w większości małe obiekty/budowle o prostej konstrukcji. Wybierane technologie mają nie pogarszać naturalnego środowiska przyrodniczego, preferuje się materiały naturalne.

Bezpośrednim efektem realizacji projektu będzie zretencjonowanie 400 tys. m3 wody.

Wartość projektu

Planowany całkowity koszt realizacji projektu wynosi 265 950 932,22 zł.

Maksymalna kwota wydatków kwalifikowanych wynosi 198 210 514,00 zł.

Maksymalna kwota dofinansowania z funduszy europejskich wynosi 168 210 514,90 zł.

W Nadleśnictwie Piwniczna projekt obejmował będzie budowę nowych przyrodniczo-technicznych zabezpieczeń brzegu w bezpośredniej styczności z drogami leśnymi.

Prowadzone w Nadleśnictwie Piwniczna prace retencyjne, w ramach I etapu projektu, zaowocowały powstaniem 25 zbiorników wodnych, m.in. w leśnictwach Rzyczanów, Roztoka Mała, Roztoka Wielka, Runek, Wierchomla i Żegiestów. Najciekawsze z nich wybudowano na obszarze leśnictwa Roztoka Wielka. W tutejszym Parku Ekologiczny, chroniącym rodzime płazy i gady, powstał zespół 2 zbiorników, które pięknie wkomponowały się w krajobraz, jak również stanowią idealne warunki bytowania i rozrodu dla 4 gatunków traszek, żaby trawnej, zaskrońca czy ropuchy szarej. W leśnictwie Roztoka Mała w ramach projektu wybudowano także: 7 kaszyc, 4 brody, 11 mniejszych zbiorników oraz 6 kierownic (budowli służących do wytworzenia i utrwalenia nowego brzegu cieku). Ponadto przebudowano 5 przepustów przywracających ciągłość biologiczną cieków. W poprzek licznych szlaków oraz utwardzonych dróg leśnych wytyczonych w nadleśnictwie wybudowano także wodospusty, które odprowadzają z nich wodę deszczową na zbocza.

Warto wspomnieć, że Nadleśnictwo Piwniczna jest położone na terenie obfitującym w liczne ujęcia głębinowych leczniczych wód mineralnych. Na samym tylko obszarze Doliny Popradu znajduje się blisko 30% ujęć tychże wód spośród wszystkich odkrytych w Polsce.

II. Kompleksowy projekt ochrony gatunków i siedlisk przyrodniczych na obszarach zarządzanych przez PGL Lasy Państwowe.

Planowany okres realizacji: 2017-2023

Beneficjent: Państwowe Gospodarstwo Leśne Lasy Państwowe

Cel projektu: poprawa stanu ochrony siedlisk przyrodniczych oraz gatunków roślin
i zwierząt, występujących na obszarach Natura 2000, leżących na gruntach zarządzanych przez Lasy Państwowe.

Cele szczegółowe: polepszenie lub przywrócenie właściwych warunków siedliskowych, zabezpieczenie ostoi występowania i miejsc rozrodu populacji zagrożonych gatunków oraz redukcja zagrożeń, ograniczenie rozprzestrzeniania się obcych gatunków inwazyjnych.

Zakres projektu obejmuje wykonywanie działań – najlepszych praktyk w ochronie gatunków i siedlisk, zgodnie z zapisami planów zadań ochronnych, planów ochrony oraz planów urządzenia lasu sporządzonych dla obszarów Natura 2000.

Bezpośrednim efektem realizacji projektu będzie przeprowadzenie działań ochrony czynnej na ponad 100 obszarach Natura 2000, a przez to wsparcie ponad 30 typów siedlisk przyrodniczych i ponad 30 chronionych gatunków.

Wartość projektu

Całkowity koszt realizacji projektu wynosi 35 944 030 zł

Maksymalna kwota wydatków kwalifikowalnych wynosi 25 775 686,30 zł

Maksymalna kwota dofinansowania z funduszy europejskich wynosi 21 909 333,39 zł

Kompleksowy projekt ochrony gatunków i siedlisk przyrodniczych realizowany jest przez Nadleśnictwo Piwniczna na obszarze Natura 2000, w PLH120019 - Ostoja Popradzka - rezerwat "Las Lipowy Obrożyska”.

W ramach projektu realizujemy zadania:

- nr 4: Zwalczanie gatunków inwazyjnych mające na celu zapobieganie rozprzestrzenianiu się gatunku obcego - niecierpka drobnokwiatowego z osobników występujących w rezerwacie poprzez wyrywanie okazów tej rośliny, tj. gatunku inwazyjnego przed okresem kwitnienia na wytypowanej powierzchni 0,20 ha. Zwalczanie będzie obejmować wyrwanie roślin przed okresem kwitnienia, zebranie roślin w szczelne worki i utylizację poza obszarem rezerwatu.

Planowana wartość zadania 7860,00 złotych netto.

- nr 5: Dostosowanie składu gatunkowego do potrzeb gatunku lub siedliska mające na celu wykonanie zabiegu w strefie ochrony czynnej polegającego na wykonaniu cięć niskiej intensywności w oddz. 104d i 105 k na łącznej powierzchni 6,46 ha mającego na celu regulację składu gatunkowego drzewostanu niezgodnego
z siedliskiem oraz poprawę warunków wzrostu podrostom Lp, Gb i innym gatunkom grądowym. Surowiec drzewny będzie w większości pozostawiony do mineralizacji
w miejscu ścięcia Część surowca uzyskanego w trakcie cięć zostanie wykorzystana do tworzenia naturalnych barier na przebiegu dzikich ścieżek (na granicach rezerwatu), o czym jest mowa w PO. Zakres prac: ścinka drzew wyznaczonych
do wycinki w uzgodnieniu z RDOŚ, część drzew o rozbudowanych koronach będzie wymagała zredukowania korony przed ścinką, odsłonięcie - uwolnienie podrostów lipy i graba wraz ze składaniem gałęzi i drewna w sterty.

Planowana wartość zadania 50600,00 złotych netto.

W wyniku zrealizowanego już przedsięwzięcia, Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, dofinansował działania mające na celu przebudowę drzewostanów monokulturowych na terenie Leśnego Kompleksu Promocyjnego Lasy Beskidu Sądeckiego.

Projekt obejmował następujący zakres prac:

• Melioracje agrotechniczne – 128,25 ha,
• Przebudowa drzewostanów (zakładanie upraw wraz z poprawkami) – 113,75 ha,
• Grodzenie upraw – 5100 mb.